Van Willem Maris
Ospel, 14 mei 2021
Beste weidevogelaars,
Hierbij de eerste update van het Nederweerter weidevogelbeschermingswerk.
Kieviten
Gewoontegetrouw vond Peter Feijen het eerste Limburgse kievitsei. Donderdagmiddag 11 maart, om kwart voor twee, vond hij een nestje met 1 ei op een maisperceel van Johan en Janneke Loijen aan de Frenkenbaan. Peter moest na de nestvondst thuis nog een stok op gaan halen. Hij neemt altijd pas markeerstokken mee het veld in als hij het eerste ei heeft gevonden – noem het bijgeloof. Toen hij die drie kwartier later terug kwam lagen er tot zijn verbazing 2 eitjes in het nest. En het werd nog gekker. Peter had geen goede foto kunnen maken. Om 16.00 ben ik daarom nog een keer naar het nest gegaan, bleken er 3 eieren in te liggen. Twee verschillende kieviten hadden blijkbaar in hetzelfde nest gelegd.
Peter vond op datzelfde perceel ook nog dit nestje. Blijkbaar de printkop verkeerd afgesteld.
Hier nog een andere kleurafwijking die we een paar jaar geleden aantroffen.
We vinden ook wel eens legsels met meer dan 4 eieren wanneer 2 kieviten in hetzelfde nest leggen.
We hebben tot nu toe 66 kievitlegsels geregistreerd. Het houdt dus niet over. Helaas zijn ook nog eens bijna alle vroege legsels gepredeerd. Erg frustrerend. Op één perceel hadden we 12 nesten gemarkeerd. Alles ging goed. Vanaf de weg zag je de broedende kieviten zitten bij de stokken. Geen vuiltje aan de lucht. De eigenaar van het perceel meldde keurig op tijd wanneer de aardappels gepoot zouden worden zodat we erbij konden zijn om de nesten boven op de aardappelruggen te leggen na het poten. Via GPS worden dan eerst de rijen gepoot waar de nesten liggen zodat we er als beschermers niet de hele dag bij hoeven te blijven. Vlak voor het poten belde de eigenaar me op met de vraag wat er in vredesnaam gebeurd was. Alle nesten leeg, geen eischaal of eitje terugvonden. Dat moet haast wel vos geweest zijn. Die stofzuigeren een heel perceel af. Het lijkt ook wel of zoiets vaker gebeurt als eieren 2 tot 3 weken bebroed zijn en er al een flink kuiken in het ei zit. Er lopen momenteel slechts enkele kievitparen met flinke kuikens van de eerste broedronde.
Maar ook dan kan het nog mis gaan. Dit kuiken vonden we bij het zoeken naar een gruttonest in grasland. Ik wist hier een paar kieviten met drie halfwas kuikens, uitgebroed op een naastliggend maisperceel. Nu zijn het er nog twee. Waarschijnlijk het werk van een marterachtige. Hermelijn, wezel, bunzing, steenmarter, wie zal het zeggen.
Klein lichtpuntje. Het koele voorjaar heeft voor een ‘ouderwets’ trage grasgroei gezorgd. Meer kieviten lijken daardoor in weidevogelgras gebroed te hebben. Daar zien we nu ook wat kuikens lopen. Misschien hebben ze daar betere overlevingskansen.
Eerste ervaringen met weidevogeldrone
Dit voorjaar hebben we voor het eerst de beschikking over een weidevogeldrone. Nesten van grutto’s en wulpen kunnen we zo veel makkelijker vinden. We (Rik Schreurs en ik) hebben inmiddels de eerste 2 gruttonesten met de drone gevonden. Je werkt altijd met zijn tweeën, één bedient de drone, de ander kijkt op de monitor van de warmtebeeldcamera. Eén nest hadden we zonder die drone nooit gevonden, zo goed verstopt in het lange gras. We hebben ook een demonstratie voor Waterschap Limburg verzorgd. Zij willen graag de maaitrajecten afgezocht hebben vlak voor het maaien. Dit lijkt ook goed te gaan met de drone.
Grutto’s
Vorig jaar was een absoluut rampjaar voor de grutto’s. Niet één vliegvlug kuiken in Nederweert. Droogte en hoge predatiedruk rondom de uitkomstdatum deed ze de das om. Gelukkig zijn er nu meer muizen in het veld. Hopelijk is de predatiedruk op de kuikens daardoor lager. Ondanks het dramatische broedsucces zaten er eind maart toch weer 55 grutto’s op het verzamelpunt in de plasdras aan de Mussenbaan. Het op één na hoogste voorjaarsmaximum sinds 2010. Maar het betreft het hier deels doortrekkers. De eerste grutto aan de Mussenbaan was overigens een gekleurringd en gezenderd exemplaar. Deze grutto genaamd Nadtina is in april 2019 geringd en gezenderd in Nedersaksen en kan gevolgd worden via Volg de grutto’s – Kening
Nadtina vertrok op 2 maart uit Spanje, zat op 3 maart rond de middag bij Tilburg, en dook om 16.00 op aan de Mussenbaan. Om 19.30 diezelfde avond zat hij/zij (geslacht is onbekend) bij Lobith. Op 5 maart in Wageningen, op 15 maart even in Nijkerk en vervolgens naar de vanglocatie in Nedersaksen.
De grutto’s op de verzamelplaats aan de Mussenbaan blijven dus niet allemaal hier hangen als broedpaar. We lijken nu op 14 territoria uit te komen. De helft is dus doorgetrokken. Vier van de 14 gruttoparen zijn in ‘verkeerde’ percelen gaan broeden. Verkeerd wil zeggen, niet in een perceel met een beheerovereenkomst voor uitgesteld maaien. Maar deze 4 nesten zijn gelukkig weer op tijd gevonden, waarvan 2 met de weidevogeldrone. Eén vonden we op de ‘ambachtelijke’ manier. De vierde werd door melkveehouder John Konings zelf gevonden. In een grasperceel waar we 1 nest hadden gemarkeerd en dachten dat dat de enige was. Fijn dat de boeren zelf ook goed meekijken en bijspringen waar wij steken laten vallen. Helaas zijn 3 van deze legsel alweer gepredeerd. Hopelijk doen deze gruttoparen nog een nieuwe poging op een veiliger plek. Recent onderzoek in Friesland wees uit dat er een vrij harde datumgrens is waarop grutto’s nog aan een nieuw legsel beginnen: 19 mei. Het zou dus nog moeten kunnen.
Wulpen
In het kerngebied tussen Peel en Zuid-Willemsvaart zit weer op een vergelijkbaar aantal wulpenparen als vorig jaar – ca 8 paar – hoewel ze vorig jaar ook een beroerd broedsucces hadden. Vorig jaar zijn wel veel nesten uitgekomen maar geen enkel vliegvlug jong waargenomen. In Kruisvennen net als vorig jaar slechts 4 of 5 paren waarvan tot nu toe 3 nesten gevonden en gemarkeerd. Ook hier weer één nest door een alerte melkveehouder zelf gevonden. In het kerngebied hebben we ook weer nesten in ‘verkeerde’ percelen. Eén nest vonden we op aanwijzing van een boer, een ander nest is door de boer zelf gevonden.
Totaal dus 3 wulpennesten en 1 gruttonest gered door oplettendheid van de boeren. Het is erg fijn om als beschermers zo nauw samen te kunnen werken met boeren die er zelf ook alles aan doen om slachtoffers te voorkomen. De rest van de wulpen lijkt in de goede percelen te zitten.
Via deze link is een filmpje op het Youtube kanaal van Natuurrijk Limburg te bekijken dat illustreert wat er allemaal komt kijken bij het redden van een wulpennest in gangbaar grasland. Het filmpje is afgelopen dagen gemaakt bij een wulpennest in Kruisvennen.
Scholeksters
Van de scholeksters heb ik nog geen compleet beeld. Het lijkt erop dat ze steeds minder in het open veld broeden. Alleen scholeksters die in de bebouwde omgeving op platte daken broeden lukt het nog om kuikens groot te krijgen.
Tot zover weer. In de tweede update de eindresultaten van 2021.
Collega-beschermer Frans Boonen vergelijkt het weidevogelbeschermingswerk met supporter zijn van een degradatieclub (in zijn geval VVV, de afloop is bekend). Bijna alle wedstrijden verliezen maar je plezier halen uit die enkele zege. Of voorsprong bij de rust. Zoals dat ene wulpenpaar in het Youtube-filmpje met 2 pulletjes. Maar de tweede helft moet nog gespeeld…..
Groet Willem Maris,
mede namens de andere beschermers Frans Boonen, Peter Feijen en Jan Sieben
